‘Het is soms grijzer dan we denken’

NPV-Advieslijn helpt mensen verder bij medisch-ethische vragen

REDMAR SMIT – Wie worstelt met medisch-ethische vragen rondom het begin, tijdens of tegen het einde van het leven kan terecht bij de NPV-Advieslijn. Onafhankelijk wil de NPV meedenken met mensen die dergelijke vragen hebben en hen bijstaan in de moeilijke beslissingen die ze soms moeten nemen. Rineke Heij, medewerker Advies en Toerusting, vertelt over het belang van dit bijzondere werk. ‘We maken geen keuze voor iemand, maar willen vanuit Bijbels perspectief meedenken.’

Rineke is van huis uit verpleegkundige. ‘Ik werkte in de thuiszorg, het ziekenhuis en met gehandicapten. Toen ik overstapte naar een bureaufunctie vond ik het belangrijk om in contact te blijven met mensen. Mijn brede zorgervaring helpt me in het werk bij de Advieslijn. Ik weet waar mensen het over hebben en kan me makkelijker in hun situatie verplaatsen.’

Onafhankelijk
De Advieslijn bestaat uit twee takken, legt Rineke uit. ‘We hebben een dagelijks spreekuur voor vragen die geen haast hebben. Daarnaast hebben we een lijn die 24 uur per dag bereikbaar is in urgente situaties. Bijvoorbeeld als er direct een behandelbeslissing genomen moet worden. Die vragen gaan vaak over het kantelmoment tussen leven en dood. Is palliatieve sedatie wel of niet verantwoord? Als op de IC blijkt dat er geen herstel mogelijk is, mogen we dan stoppen met de behandeling? Of als er bij de zwangerschap zorgen zijn over het leven van moeder of kind. Dat is heel heftig. Mensen worstelen hiermee en willen graag keuzes maken en beslissingen nemen die in lijn zijn met de Bijbelse richtlijnen. Het is dan fijn dat je kunt overleggen met een onafhankelijke partij die dezelfde normen en waarden heeft.’

Denklijnen
Rineke benadrukt dat de NPV geen keuze maakt voor iemand. ‘Het is niet onze rol om te beoordelen of een keuze goed of fout is. Ons verlangen is dat we mensen die geconfronteerd worden met een moeilijke situatie een stap vooruit kunnen helpen. Vaak worden ze overvallen met een dilemma. Door de emoties is het lastig om te zien wat de juiste weg is. We helpen orde in de chaos te scheppen door de situatie in kaart te brengen en te achterhalen waarom dit dilemma zo moeilijk is. Vanuit deskundigheid geven we ook een stuk kennis mee. Bijvoorbeeld als het gaat om palliatieve sedatie. Mensen vragen zich bijvoorbeeld af of ze zelf dan niet de dood naar voren halen en dus zelf beslissen over het leven. Dan helpt het om uit te leggen wat palliatieve sedatie precies is en waarom een arts dat kan voorstellen. In gesprek met een arts is er vaak weinig tijd om daar uitgebreider op in te gaan. Mensen krijgen in gesprek met ons denklijnen aangereikt, waardoor ze zelf zicht krijgen op het complete plaatje. Ook helpen we hen om woorden te geven aan hun eigen (levens)visie om zo opnieuw het gesprek met de arts te kunnen voeren en gerichtere vragen te kunnen stellen.’

Grijs
De vragen waarmee cliënten komen, zijn heel divers. ‘Het gaat hier over medische ethiek. En over een uniek persoon in een unieke situatie. Je kunt nooit hetzelfde kader op een vraag leggen. Dat betekent ook dat veel situaties niet zwart-wit zijn, maar grijs. Alles rondom het actief beëindigen van leven is zwart-wit, omdat je dan als mens komt aan het leven dat God geeft. Maar wat daartussen zit, is meestal grijs. Ik heb zelf ook moeten leren dat het soms grijzer is dan we denken. Daarom: wees voorzichtig met het uitspreken van een mening of oordeel als je niet volledig de ins en outs weet. Als je een situatie wilt beoordelen, moet je zicht krijgen op de details. Die ontbreken vaak bij buitenstaanders. Dit werk leert mij dat ik niet zo snel iets hoef te vinden, maar dat ik mag luisteren. Niet om daarna direct te antwoorden, maar om te begrijpen.’

In Zijn handen
Vanuit alle perspectieven naar de situatie kijken. Dat is een belangrijk aspect van de Advieslijn. ‘Als we daarin mensen een stap verder kunnen helpen, doen we waarvoor we zijn. Het is een illusie om te denken dat we altijd de oplossing hebben. Maar we hopen wel dat mensen verder kunnen in hun proces. Dat doen we vanuit een geopende Bijbel en in de wetenschap dat er Eén boven onze keuzes staat. We mogen een instrument zijn in Zijn hand. God vraagt mij te doen wat ik kan. Dan mag ik het daarna ook in Zijn handen terugleggen.’

Staat u zelf voor een moeilijke medisch-ethische keuze? De NPVAdvieslijn denkt graag met u mee. Zo nodig 24/7. U kunt de Advieslijn bereiken via 0318-547888. Kijk voor meer informatie op npvzorg.nl/advieslijn.